|
GROOTE EYLANDT, GULF
OF CARPENTARIA
etnografische
replica
4. Oostenwind en Westenwind
Wit
naar voorbeeld van de eerste van drie zeldzame zoemhouten van de
Warnindhilyagwa-aboriginals uit Groote
Eylandt, Gulf of Carpentaria, noordkust Australië.
Phons
Bakx, augustus 2009
tweezijdig beschilderd met waterverf/acryl op plataanhout,
takeling van groene jute, koord: vlas
afmeting: 20 x 3,9 cm -
(bron: prof. David Turner,
University of Toronto)
Opmerking:
Afmeting van dit zoemhout is kleiner dan oorspronkelijk
origineel. Voor het overige is het een volwaardige replica. Van de origineel
wordt gezegd dat het de moeite waard is deze in een eigen collectie op te
nemen vanwege hun uiterste zeldzaamheid,want deze Groote Eylandt-bullroarer wordt gehouden zeldzamer te
zijn dan welke andere ook afkomstig van het Australische vasteland.
Niettegenstaande werd de origineel te koop aangeboden
voor € 1720 wat, gezien de internationale marktprijzen die voor etnografica
heersen, niet ècht duur is.
Algemeen voor replica’s 4 – 5- 6:
Oorspronkelijk was het zoemhout niet eens bekend onder de verschillende clans
van Groote Eylandt, maar door het organiseren van de sacrale
Mardaiya:n-herdenkingsceremonieën vanaf het Australische vasteland,
veranderde dit ná 1920. Voor zover specialist David Turner kon nagaan, heeft
het ontwerp van dit zoemhout zowel betrekking op de Oostenwind alsook op de
Westenwind. Onder de bewoners van Groote Eylandt zijn het de Warnindhilyagwa
die zich identificeren als de clan van de Oostenwind ofwel de ‘Mamariga’.
Daarentegen is de Westenwind een aangelegenheid van de stam der
Warngunwadarrbalangwa, die zichzelf om symbolische redenen ‘Bara-clan’ (=
Westenwind) noemt. Ook is het niet uitgesloten dat op Groote Eylandt, gezien
de gehanteerde kleursymboliek, een bepaald deel van de Warnindhilyagwa-clan
zich als groep met de “Witte Wind” identificeerde.
- Het was ten strengste verboden dat vrouwen en niet-geïnitieerden het
origineel te zien kregen.
|
 
|
|
|
|
|
 
achter vóór
|
GROOTE EYLANDT, GULF
OF CARPENTARIA
etnografische
replica
5. Oostenwind - Westenwind
Rood
naar een tweede
voorbeeld van één van drie zeldzame zoemhouten van de Warnindhilyagwa-aboriginals uit Groote Eylandt, Gulf of Carpentaria,
noordkust Australië.
Phons Bakx, augustus 2009
tweezijdig beschilderd met
waterverf/acryl op iepenhout,
takeling van groene jute,
koord: vlas
afmeting: 26,4 x 3,8 cm
(bron: prof. David Turner, University
of Toronto)
Opmerking: afmeting
van dit zoemhout benadert de ware grootte van het oorspronkelijke origineel.
Voor het overige is ernaar gestreefd om een volwaardige replica te maken,
maar het origineel was dusdanig gehavend (afgebladderde en met water
doorlopen verfdelen) dat er op bepaalde gedeelten eigenlijk een geheel nieuw
beeld is ontstaan. Het is niet uitgesloten dat op Groote Eylandt een bepaalde
clan van de Warnindhilyagwa-aboriginals zich met de “Rode Wind” identificeren. - Van het origineel
kan worden gesteld dat het verboden is te worden gezien door vrouwen en
niet-geïnitieerden.
|
|
|
|
|
GROOTE EYLANDT, GULF OF CARPENTARIA
etnografische
replica
6. Oostenwind - Westenwind
Geel
naar voorbeeld van één
van drie zeer zeldzame bullroarers
van de Warnindhilyagwa-aboriginals
van Groote Eylandt, Gulf of Carpentaria, noordkust Australië.
Phons Bakx, augustus
2009 – tweezijdig beschilderd met waterverf/acryl op iepenhout, takeling van
groene jute aan de top [20 x 3,9 cm] (bron: prof. David Turner, University of
Toronto)
Opmerking: afmeting van dit zoemhout benadert oorspronkelijke grootte van
het origineel. Voor het overige is ernaar gestreefd om een volwaardige
replica te maken, maar het origineel was dusdanig gehavend (de verf was
afgebladderde en met water doorlopen) dat op bepaalde plaatsen feitelijk een
nieuw beeld is ontstaan.
Gezien de kleursymboliek
is het niet uitgesloten dat op Groote Eylandt een bepaald deel van de
Warnindhilyagwa-clan zich met de
“Gele Wind” identificeren.
|
 
achter
vóór
|
|
|
|
|
|
DARLING RANGE, ZUIDWEST-AUSTRLIË
etnografische
replica
7. Turndun in Wunda-stijl
naar voorbeeld van een traditionele bullroarer
uit (vermoedelijk) Darling Range,
Zuidwest-Australië (bron: internet).
Phons Bakx, augustus
2009
iepenhout, éénzijdig bewerkt met getrokken en uitgesneden strepen, bewerkt
met bruinsoortige waterverf en harslak,
koord: gepland is om deze turndun te voorzien
van gesponnen mensenhaar
afmeting 27,9 x 5,8 cm
Opmerking: De primitive ingekerfde zig-zag-figuur
verwijst naar de kronkeling van een slang, en verwijst traditiegetrouw naar
de West-Australische wunda-stijl.
Het touw van dit soort bullroarers is
gewoonlijk uit handgetwijnd mensenhaar gemaakt. Het origineel was verboden te
worden gezien door vrouwen
en niet-geïnitieerden.
|
|
|
|
|
ZUID-AUSTRALIË
etnografische
replica
8. Turndun
met stervormen
naar voorbeeld van een traditionele
turndun uit Zuid-Australië
(bron: internet)
Phons
Bakx, augustus 2009
éénzijdig bewerkt met
ingeslagen gaten in de voorzijde
en gebrand oppervlak,
beschilderd met waterverf op iepenhout
koord: handgeslagen
mensenhaar
(in voorbereidfing)
afmeting: 27,9 x 5,8 cm
Opmerking: Het origineel was
afkomstig uit Zuid-Australië
(exacte locatie en bevolkingsgroep
niet bekend). Het authentieke zoemhout werd
in de jaren ’50 van de vorige eeuw gemaakt.
|
|
|
|
|
|
|
FORTESQUE RIVER
/ DE GREY RIVER
etnografische replica
9. Boonangharrie
naar traditioneel bullroarer-model
van de
Maratunia-stam, levend tussen
Fortesque River
en De Grey-River, West-Australië
(bron: internet)
Phons
Bakx, augustus 2009
acryl/waterverf op een tropische houtsoort
met uitgevijld knopornament (zonder
gat)
en ingekerfde lijnen overdwars
koord: raffia, met raffia takeling
afmeting: 39,3 x 3 cm
Opmerking: de oorspronkelijke boonangharries van de Maratunia-stam
zijn er in de eerste plaats om de macht van Djuno (‘Evilspirit’ of een
doodbrengende geest) van de leefgemeenschap weg te houden tijdens de verscheidene
stamrituelen, dansen en inwijdingsfestiviteiten. De zoemhouten klinken er ook
’s nachts, tijdens de ‘Jachtdans’ en de ‘Dans van de Oude Vrouwen’. (bron: Otto Zerries, p. 123)
Het origineel stond onder strenge restrictie en mocht niet door vrouwen en
niet-geïnitieerden worden gezien.
|
|
|
|
|
ARNHEMLAND
etnografische
replica
10. Kurabudji
naar traditioneel bullroarer-model uit de 19e
eeuw afkomstig uit Cobourg Peninsuala, Noord-Arnhemland, Australië
(bron: internet / de etnografische gegevens
zijn niet bekend)
Phons Bakx, september 2009 – acrylverf op iepenhout,
met inkervingen in het houtoppervlak
koord: vlas - afmeting: 48 x 3
cm
Opmerking:
Mogelijk draagt het
origineel de naam kurabudji, en verwijst
het daarmee naar het gebruik ervan tijdens 19e-eeuwse krokodil-rituelen van
de Kakadu
nabij Port Essington. Het origineel had als functie de aanwezigheid kenbaar
te maken van een zeer machtige geest. De kurbudji
diende in ritualistische ceremoniën, aanvankelijk om deelnemers op te roepen
bijeen te komen. Het felle geluid bereikte over enige afstand alle
niet-ingewijden, zoals vrouwen en kinderen, om hen duidelijk te maken dat zij
van de plaats weg moesten blijven waar de ceremonieën werden uitgevoerd. Naar
verluidt, was het vroeger onder de Australiërs van Arnhemland een gewoonte om
hun ceremonieën op te luisteren met de klank van een twintigtal bullroarers tegelijk, ten teken dat
het hoogtepunt van hun ceremoniële manifestaties was genaderd. – Het origineel van deze replica is ingekerfd en werd met rode
oker en witte klei-pigment bestreken.
|
|
|
|
|
|
|
ALGEMEEN AUSTRALIË
etnografische
replica
11. Turndun
naar traditioneel zoemhout-model
de gegevens over locatie en
bevolking zijn hier niet bekend
|
|
|
|
|
NOORD-AUSTRALIË
etnografische
replica
12. Turndun
naar traditioneel zoemhout-model -
gegevens over locatie en
bevolking onbekend, maar de vormgeving verraadt enigszins dat het een
cultuurgemeenschap betreft
in de buurt van de Gulf Of Carpentaria
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
