archiefopnamen van alle "Mondharp Mozaïeken"
nu door Antropodium uitgegeven op cd

Mondharp Mozaïeken

een experimentele opnamereeks met
mondharpen, gespeeld en gecomponeerd
door Phons Bakx in 1986 en 1987

verder ►

Vóórdat het mondharpboek "De Gedachtenverdrijver" werd
geschreven en uitgegeven....,
nog vóórdat het Middelburg Mondharp Ensemble,
het Casu Marzu Ensemble,
het Phons Bakx Ensemble,
Gamelan Gengénggonggan,
Orang Génggong,
het Kwintes Ensemble,
Mondharpduo of mondharptrio Aubergine
waren opgericht.....,
nog voordat in Nederland de bal eigenlijk
aan het rollen ging met

het mondharpspel...,
legde Phons Bakx tussen 1986 en 1987 een
experimentele basis voor deze toonkunst
met een reeks die hij destijds al registreerde met de naam
de Mondharp Mozaïeken.

Zowel op zijn eerste CD als op zijn tweede CD
verschenen er als kennismaking enkele
van deze Mondharp Mozaïeken.

beschrijvingen over de CD-uitgave - - - - - - - - prijs en het bestellen van de CD

- 1 -

De archief-opnamen van de Mondharp Mozaïeken traden niet eerder naar buiten dan op Bakx' eerste CD "Een Lied voor de Mondharp". Op 6 november 1986 zond VPRO's Wandelende Tak op Radio 4 een vijftal werkstukken uit van hem waaronder het 0-nummer van de Mondharp Mozaïeken, een opname die maar liefst uit zeven sporen was opgebouwd. In deze reeks archief-opnamen komen er tevens enkele buitenissigheden aan de beurt. In plaats van metalen mondharpen wordt er in één werkstuk op een eenvoudig stukje bamboegras voor de mond gemusiceerd. Dit houtje, een voorlopersvorm van de mondharp, werd door hem gereconstrueerd aan de hand van een oud geschriften uit 1917. Veelal was dit soort instrumentjes in zwang bij Polynesische volkeren.

Deze specifieke klanken roepen het sfeerbeeld op van een grasachtige microkosmos met tjirpende insecten of andersoortige diergedaanten. De meeste Mondharp Mozaïeken zijn opgebouwd uit het geluid van metalen mondharpen waaraan de klanken werden toegevoegd van rammelende papaverbolletjes, buisklokjes, kogelbelletjes, het 'klik-klak’ stalen lamelletje, fluitspel, een kleine gitaar en regelmatig ook de diepe pulsen van een glazen vaasdrum. Alles door hemzelf bespeeld. Nu worden de archief-opnamen uitgebracht op CD, zo'n 24-tal bijeen. Ze weerspiegelen het begin van Phons Bakx als mondharpspeler. De opnamen werden gerealiseerd door gebruikmaking van een meersporen-opnamesysteem waardoor het mogelijk werd dat Phons Bakx vier- tot vijfmaal

met zichzelf kon meespelen. Ondanks de stereofonie moeten we de technische kwaliteit ervan tot een voorbije tijd rekenen. Niettegenstaande wist deze mondharper toen al menigeen te overtuigen dat mondharpen geen onwaardige klankinstrumenten zijn, maar dat ze een verwekker zijn van zeer elegante, minutieuze (boven)tonen. Bakx heeft ook laten blijken dat het spelen op een mondharp lang niet zo makkelijk is zoals altijd wel wordt gedacht. Ga verder ►

 - 2 -

De Mondharp Mozaïeken kunnen bij een luisteraar ongetwijfeld de indruk achterlaten dat het een instrument betreft met een verborgen klankrijkdom. Het is minimale muziek. Elk muziekdeel beweegt zich aan de hand van minitieuze verschuivingen voort, en er ontstaat een duidelijk klankpatroon. Ondanks dat de mondharp altijd tot de groep der volksmuziekinstrumenten werd gerekend, lijkt het dat de Mondharp Mozaïeken meer gelijkenis vertonen met andersoortige muziek dan met de volksmuziek zelf. Stuk voor stuk zijn het Bakx' eigen composities, en voor hemzelf gaat er na al die jaren nog steeds een zekere gevoelsmatige charme en expressie van uit. Vanaf 1985 experimenteerde hij op eigen houtje in Middelburg. Hij wist niets af van het bestaan af van zijn

tegenwoordige buitenlandse equivalenten: John Wright, Georg Decristel, Ivan Alexejev, Mario Ruspoli, Bjørgulv Straume, Tran Quang Hai of Anton Bruhin, om er een paar te noemen. Ondanks de mindere geluidskwaliteit van zijn 'laboratoriumproeven', wordt aangetoond dat de ritmische maatdeling van dit klankspel rijker uitpakt als mondharpen meervoudig (maar ook tegen-ritmisch) en tegelijkertijd worden bespeeld. Die verrijking geldt ook voor het 'in elkaar grijpen' van de harmonische boventoonstructuren. Er worden door hem mondharpen in verschillende toonsoorten naast elkaar gebruikt. En dit is de kernformule die Phons Bakx ons voorschotelt, en waarmee hij tot op de dag van vandaag (november 2008) zichzelf nog steeds wilt verbinden: de meerstemmigheid van meerdere mondharpen tegelijkertijd.

Tal van intervallen als secundes, tertsen, kwarten, kwinten sexten e.d. komen in deze muziek incidenteel tot leven. Soms neigt alles de mist in te gaan, maar dat neemt niet weg dat ook deze mislukkingen naar onze smaak aan het experimentele geheel mogen worden toegevoegd. Volgens onze mening zijn de Mondharp Mozaïeken tot op de dag van heden onvergelijkbaar, want het is de vraag of dergelijke 'minimale muziek' met mondharpen ooit eerder op deze manier werd gemaakt en op band vastgelegd. De oplopende nummering (nº) van de Mondharp Mozaïeken getuigt van de chronologische volgorde waarin de reeks destijds is ontstaan. Antropodium, uitgever bestellen CD ►

Mondharp Mozaïeken

De prijs van de CD bedraagt 10,00 є (inclusief porto)

Betaling kan geschieden door overmaking op bankrekening
33.50.80.669 (t.n.v. Phons Bakx) of door verzending van het bedrag
in een enveloppe gericht naar:
Stichting Antropodium, Lijsterbeslaan 19,
4334 BM - Middelburg (NL)

! vergeet niet uw eigen adres erbij te vermelden

voor correspondentie:
i-meel:
PhonsBakx @ antropodium punt tweakdsl punt nl